ارزیابی تنوع ژنتیکی تحمل به شوری گیاه کنجد با استفاده از نشانگرهای پروتئینی

برای ارزیابی تحمل شوری در ژنوتیپ های مختلف کنجد و ارتباط آن ها با نشانگرهای پروتئینی، تحقیقی در گلخانه و آزمایشگاه دانشکده ی علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1391 روی 20 ژنوتیپ کنجد براساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و سه سطح تنش شوری (شاهد، 75 و 150 میلی مولار کلرید سدیم)انجام شد. مقایسه میانگین سطوح مختلف شوری در صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک نشان داد که با افزایش شوری از طول ریشه، طول ساقه، هدایت روزنه ای و محتوی نسبی آب برگ کاسته شد. بیشترین میزان این صفات در سطح شاهد و کمترین میزان این صفات در شوری 150 میلی مولار کلرید سدیم مشاهده شد. پرولین نیز با افزایش سطح شوری به طور معنی داری افزایش پیدا کرد. از نظر شاخص های تحمل به شوری، در شاخص mp ژنوتیپ sg2-89093 و در شاخص sti ژنوتیپ sg8-90086 از نظر وزن خشک ریشه و ساقه دارای بیشترین مقدار بودند. در نتیجه این ژنوتیپ ها دارای بالاترین عملکرد در هر دو محیط تنش و بدون تنش بودند. با توجه به نتایج به دست آمده از تجزیه خوشه ای در سه سطح شاهد و تنش شوری 75 و 150 میلی مولارژنوتیپ های sg2-89093، sg3-90086، sg7-90086 و sg9-90086 در سطح شاهد و تنش 75 و 150 میلی مولار در یک گروه قرار گرفتند، به نظر می رسد این ژنوتیپ ها تغییرات قابل ملاحظه-ای در شرایط تنش نسبت به شاهد نشان ندادند، در نتیجه احتمالا بتوان آن ها را به عنوان ژنوتیپ های متحمل در نظر گرفت. نتایج حاصل از تجزیه ی پروتئین های محلول در آب و نمک نشان داد که میانگین تنوع ژنتیکی برای تمام مکان های ژنی برابر 4033/0 و میانگین شاخص شانون 5878/0 بدست آمد. براساس تجزیه ی رگرسیون در مجموع، 2 نشانگر مثبت برای صفات مورفوفیزیولوژیک در سطح شاهد و یک نشانگر مثبت در سطح تنش اول ( شوری 75 میلی مولار) شناسایی شدند.